Oogst, Afscheid en laatste Hoogtepunt!

De voorraad dropjes en stroopwafels is er doorheen, de data voor het onderzoek is zo goed als binnen en beetje bij beetje is het afscheid nemen van Tanzania begonnen. Het is weer even geleden sinds ik van me heb laten horen dus nog ekkes een skon verhaaltje voordat ik jullie morgen op het thuisadres alweer lastig kom vallen ;)

De afgelopen maand hebben we als vanouds flink op de motor rond gescheurd om alle velden in en rondom Lushoto te bezoeken en de handjes weer lekker uit de mouwen te steken. Januari was net als december behoorlijk droog waardoor de boontjes het zwaar te verduren hadden. De oogst was dan ook niet bepaald om over naar huis te schrijven op sommige velden, maar al met al wel prima resultaten om mee aan de slag te kunnen voor ons onderzoeksverslag dus wij hebben niet te klagen maar ook de boerkes en boerinnekes waren uiteindelijk blij met onze komst.
Eind januari kregen we bezoek van onze begeleider in Wageningen en tevens hoofd van het N2Africa project samen met de twee Tanzaniaanse projectbegeleiders, een fotograaf en phD studente. Als onderdeel van hun bezoek aan Tanzania zijn ze ons op komen zoeken in de Usambara Mountains wat ons nog een heleboel interessante inzichten heeft geboden. Supermooi om samen met de echte kenners het veld in te trekken en tevens heel interessant om te zien hoe zij bepaalde dingen aanpakken. De professor uit Wageningen is zijn carrière in de boontjes 25 jaar terug begonnen in de Usambara Mountains dus voor hem was de terugkeer naar dit gebied best bijzonder. Het grote verschil met 25 jaar terug is de enorme bevolkingsgroei, hierdoor is de druk op de landbouwgrond in het gebied gigantisch toegenomen en de paar koeikes en geiten die her en der rondlopen kunnen de vraag naar vruchtbare mest helaas niet bijhouden dus het wordt de hoogste tijd dat er iets gaat veranderen om de bodemvruchtbaarheid weer op te krikken. Vandaar dat het project de komende vijf jaar door zal gaan met het uitvoeren van demonstraties en onderzoek in dit gebied.

Februari was net als in Nederland een zeikiezeikie natte maand. En jahhh ook in Afrika regent het wel eens en hoe... flinke regenbuien voorzien van mennens donder en bliksem hield ons verschillende nachtjes wakker. De regen kwam dan ook als een verassing aangezien het volgende regenseizoen normaliter aanvangt halverwege maart maar een tropisch stormfront kwam deze kant opgewaaid vanaf Madagascar dus terugblazen was geen optie. Het was voor ons tijd om te oogsten dus de regenoutfit toch maar aangetrokken om de velden in te trekken. De motor uit veiligheidsoverwegingen maar thuis gelaten aangezien de waterafvoer hier niet zo lekker geregeld is als thuis, aangezien alles binnen no time verandert in een modderglijbaan. Het voelde toch wel vreemd om diezelfde bonen die we begin november gezaaid nu alweer te oogsten en het had ook nog heel wat in aangezien ieder experimenteel plotje nauwkeurig geteld en gewogen moest worden om daarna de stammen van de bonen te kunnen scheiden en alles netjes te verpakken om het verder te kunnen drogen en wegen in het lab. De meeste boerkes en boerinnekes stonden al te popelen om de velden opnieuw gereed te maken voor het aankomende seizoen dus er was ook nog eens wat haast bij geboden maar we hebben het prima gered binnen de tijd :) En daarna was het tijd voor de afsluitende activiteit in ons onderzoeksgebied; de interviews met de boeren. Samen met Mama Rimoy, de landbouwkundige manager van het gebied trokken we voor een laatste keer de bergen in om alle boeren te bezoeken. Een enkeling moesten we uiteraard nog uit het veld plukken voordat we van start konden met het vragenuurtje. Mama Rimoy deed dienst als uitstekende tolk en ook ons eigen Schwahili hielp vaak een mooi handje mee. De vragen die we de boeren stelden gingen met name over het landgebruik van de boer; De gewassen die hij teelt, het management, bemestingsstrategie, beregening, vruchtrotatie etc, maar ook vragen als de samenstelling van het gezin, leeftijd, scholing en dergelijke kwamen aan bod. Bij één boer kregen we zelfs de kans om grootmoeder bij het gesprek te betrekken en wat bleek ze was maar liefst 105 à 110 jaar oud en ze staat nog iedere dag op het land te werken!! De exacte leeftijd viel niet precies te achterhalen maar de trouwdatum was wel bekend en wel in het jaar 1930 dus kun je nagaan. Echt alle respect voor deze wellicht oudste vrouw van de gehele Usambara's al hebben deze oude knarretjes ons vaker versteld doen staan in het veld, je komt ze werkelijk waar in iedere uithoek tegen en ploegen dat ze nog iedere dag doen, ongelofelijk!
Aan het eind van de interviews namen we afscheid van de boeren en bespraken we met hen onze vondsten tot nu toe om ze op de goede weg te kunnen helpen met het verbeteren van hun bodemvruchtbaarheid. Het was heel mooi om te horen van de boeren hoe zij over onze komst dachten en dat ze stuk voor stuk hun uiterste best wilde doen om op deze voet verder te gaan, als er ruimte was voor investeringen uiteraard. Tot slot gaven we iedere boer nog een pakketje foto's die we gemaakt hadden gedurende het project en dat was voor de meeste zomaar een vreemd gezicht om zichzelf op eens te zien shinen op een stukje fotopapier dus dat leverde opnieuw prachtplaatjes op ;)
Tja en toen was het hoofdstuk Lushoto eigenlijk zo goed als klaar, we hebben ons nog een aantal dagen prima kunnen vermaken en zelfs nog de kans gezien om er een dag op uit te trekken met de motor wat we toch wel weer gemist hadden. De nodige stofjes uitgezocht om nog een setje Tanzaniaanse kledij bij te laten maken bij de lokale kleermaker en Mama Denis kwam speciaal terug uit de grote stad om afscheid te nemen van 'the girls' en dat was uiteraard wel even slikken geblazen. Als verassing hadden we voor mama en papa Denis en de drie huishulpjes kado pakketjes samengesteld met van allerlei dingen die we graag achter wilden laten in Tanzania inclusief fotookes. Maar uiteindelijk, na vele 'God Bless you' en 'we are all together' moesten we dan toch echt de auto instappen om op weg te gaan naar ons laatste bezoek aan het instituut in Arusha. De motor werd op het dak gebonden, de oogst werd in dozen achterin gestapeld en daar gingen we.
Op het instituut aangekomen nog een aantal volle dagen in het lab doorgebracht om alle laatste data te verzamelen en toen werd het opeens bijna tijd om huiswaarts te keren....
... maar niet voordat we nog één gigantisch hoogtepunt gingen beleven! Direct vanaf dag 1 in Tanzania was zowel voor Jori als voor mij de droom geboren om ergens in de 4,5 maand Tanzania een mennens berg te beklimmen en aangezien 'Mount Meru' ons vanaf het instituut iedere keer weer lekker aan stond te staren was de keuze uiteindelijk snel gemaakt. Het werd allemaal een beetje krap zo in de laatste week maar na enige inventarisatie zijn we afgelopen zondag van start gegaan met de 3-daagse beklimming, begonnen op 1500 meter hoogte om uiteindelijk te eindigen op de top 'Socialist peak' op 4566 m hoogte. Jori en ik hadden besloten om onszelf te voorzien van eigenhandig voorbereid proviand dus nog een avondje flink gekokkereld en de nodige bakjes en tassen gevuld met voldoende voer (vandaar de stapel pannenkoeken ;)) om uiteindelijk goed voorbereid van start te kunnen.
Mount Meru is een vulkanische berg (in vaktermen: een actieve stratovulkaan) die 8000 jaar terug is uitgebarsten waardoor het grootste deel is weggeblazen en er een gigantische komvormige bergwand is ontstaan met aan één zijde een opening. Rond 1900 vond de laatste kleine uitbarsting plaats waardoor er in het midden nog een 'ash cone' is onstaan waarbij enkel lava en as bij is vrijgekomen. Tijdens de beklimming val je van het ene ecosysteem in het andere, startende in de savanne van Arusha National Park, door naar tropisch regenwoud met de overgang naar naaldbomen om de bomen vervolgens in te wisselen voor struikgewas en uiteindelijk uit te komen op kaal rotsgebied op zo'n 3800 meter. Kortom de beklimming naar de top alleen al was een supermooie belevenis met de mooiste vergezichten. Tijdens de klim was het codewoord 'poley poley' of terwijl slowly slowly, voetje voor voetje en neem de tijd! En dat was voor mij toch wel weer even moeilijk uiteraard, de eerste meters wilde men benen graag harder vooruit maar om het hoogteverschil te kunnen overbruggen zonder last te krijgen van hoogteziekte is het echt belangrijk om rustig aan te doen. Dus weer een wijze Tanzaniaanse les voor LC, af en toe een bietje kalm aan doen kan geen kwaad ;). We sliepen in prima berghutten waar we konden genieten van een warm kopje thee of koffie en onze zelf voorbereidde maaltijdjes. In de nacht van de 2e op de 3e dag stonden we om half 1 's nachts op zodat we om 1 uur van start konden met de nachtwandeling naar de top. In een groepje van vijf man vertrokken we, gekleed tegen de flinke kou en hoofdlampjes op de koppies. Je hebt werkelijk waar geen flauw idee waar je loopt maar de gids wees ons goed de weg en de uurtjes gingen gestaag voorbij. De lucht werd steeds ijler en dan merk je toch wel dat zo'n hoogte behoorlijk wat impact heeft op je lijf. Er kwam ook nog eens behoorlijk wat klauterwerk bij kijken om uiteindelijk de top te bereiken net voor zonsopkomst om 6.30 in de ochtend. Holymoly en wat een prachtig schouwspel er toen voor ons opdoemde was echt onbeschrijfelijk. Voordat de zon opkwam kleurde de lucht in het oosten roze rood, de Kilimanjaro 60 km verderop werd langzaam zichtbaar en de vlaktes rondom Mount Meru kregen beetje bij beetje meer kleur. En daar stonden we dan, voor je gevoel op het topje van de wereld! Op dat moment zagen we ook pas welke weg we de voorgaande 5 uur hadden afgelegd, voornamelijk over de kraterrand. Na een half uurtje genieten en bijkomen op de top begonnen we weer aan de terugweg helemaal naar beneden met enkele pauzes bij de hutten onderweg. Het was een ontzettend lange dag met de nodige verzuring in de knietjes en de kuiten van het dalen maar het was het helemaal waard.

Tja en nu zit ik men laatste verhaaltje te schijven.... Toch wel gek maar ergens ook weer fijn om naar huis te gaan al zal het wellicht ook nog eventjes wennen worden. Alle tijd nemen om te acclimatiseren aan een nieuw klimaatje net zoals tijdens de beklimming van Mount Meru en dan komt het helemaal goed! Vandaag men tassen pakken, afscheid nemen van onze begeleiders op het instituut en dan vanavond op naar het vliegtuig om morgenvroeg weer met beide beentjes op Schiphol te landen.

Baadaye na Tutaonana kesho! (Kortom, houdoe en tot mèrege!)

Voor bijbehorende fotookes zie wederom men FB pagina